36reacties

“Mierlo kan het beste bij Helmond komen”

Mierlo in actie tegen dreigende annexatie door Helmond (1991) Fotopersburo van de Meulenhof

“We zijn al aan het samenwerken dus we hoeven niet te fuseren.” Dat was jarenlang het (zuidoost-)Brabantse argument tegen gemeentelijke herindeling. En het grootste deel van de Helmondse politiek is nog steeds doodstil over dit onderwerp. ‘Het zal onze tijd wel duren’ of ‘het gaat ons niet aan,’ lijkt de gedachtegang. Of zitten we nog steeds met een schuldgevoel over Mierlo-Hout en Stiphout? In ieder geval draait Helmond al jaren om deze hete brij heen. Een uitzondering vormt Cor van der Burgt, fractievoorzitter van de VVD. Hij wil desgevraagd wél pleiten voor het samenvoegen van Mierlo met Helmond.
“Als je naar de inwoners van Mierlo luistert, hebben die niks tegen Helmond en zijn ze niet altijd even blij met Geldrop. Ik denk dat het samengaan van Mierlo met Geldrop een verstandshuwelijk was. Waarbij ze zich volop afgezet hebben tegen Helmond. Terwijl Helmond heel veel te bieden heeft.”

Van de Burgt heeft nog een zwaarwegend argument: “Helmond moet ambities hebben. Lang waren we de vijfde stad van Brabant maar die tijd is voorbij. We voelen de hete adem in onze nek van Roosendaal, Bergen-op-Zoom en Meijerijstad. En Oss ís al groter. Dat tast onze positie aan. Landelijk en in het stedelijk gebied van zuidoost-Brabant.” Dit brengt deze prominente VVD-er op nog een reden om te pleiten voor schaalvergroting: “In ons stedelijk gebied zitten we met 9 gemeenten. Dat is veel. Te veel om slagvaardig te werken.”
Gemeentelijke herindeling gaat bepaald niet altijd van een leien dakje. Vooral in onze provincie hebben de dorpen al jaren, zo niet decennia, de boot af weten te houden. Niet echt met succes, want de voordelen van schaalvergroting dringen ook in onze contreien door. Al heeft schaalvergroting misschien net zoveel nadelen. Maar de hamvraag is altijd: met wie wél of juist níet? Denk maar aan het gesteggel over Nuenen. Die gemeente wil samengaan. Maar met wie? Eindhoven staat te dringen maar Son en Breugel is ook een voor het hand liggende optie. Of zelfs nog grootschaliger, met Geldrop-Mierlo erbij samengaan onder de naam Dommelvallei.
En Mierlo ligt aangeschurkt tegen Helmond. Sinds januari 2004 is het de helft van het duo Geldrop-Mierlo. Nou ja, duo. Met ruim 10 duizend inwoners is Mierlo duidelijk de kleinere kern van de fusiegemeente. Geldrop heeft 3 keer zoveel inwoners. En ter herinnering: Mierlo heeft in 1968 Mierlo-Hout en in 1995 Brandevoort aan onze stad afgestaan.
Fuseren gaat ook lang niet altijd soepel. Tussen Gemert en Bakel, in 1997 samengegaan (met Milheeze als derde partner), is het nog lang geen koek en ei. Bakelnaren zagen in meerderheid op tegen de fusie. Ze vonden dat er nauwelijks een band bestond tussen Bakel en Gemert en vreesden hun zelfstandigheid en zeggenschap kwijt te raken. En dat gevoel bestaat nog altijd. En zo gaat het meestal. Per 1 januari 1997 werden 49 Brabantse gemeenten opgeheven. Oude dorpen werden buitenwijken van nabijgelegen steden. Dit moest leiden tot lagere kosten en effectiever bestuur, tot gemeenten die beter presteerden en financieel gezonder waren. Wie naar onze buurgemeenten kijkt, weet dat dit lang niet altijd gelukt is.
Een gunstige uitzondering vormt de gemeente Maasdonk, die op eigen initiatief, per 1 januari 2015 opgedeeld werd tussen Den Bosch en Oss. Rond 1900 telde Nederland nog ruim 1100 gemeenten, begin dit jaar zijn er dat nog 388. In Noord-Brabant was 1 van de laatste fusies: de samenvoeging van de gemeenten Schijndel, Sint-Oedenrode en Veghel tot de nieuwe gemeente Meierijstad. Nieuwe fusies staan op stapel, o.a. in het Land van Cuijk.
Herindelen werd door CDA-Statenlid Marcel Deryckere eens omschreven als ‘gedwongen verhuizen zonder van je plek te komen:’ “Herindelen betekent afscheid nemen van een stukje ‘identiteit’ én het inleveren van kleinschaligheid. Opgaan in een groter geheel, in een andere gemeente. En dus anoniemer zijn, slechts 1 van velen. De vrees voor aantasting van het dorpse karakter van ‘ons kent ons’ is, denk ik, niet onterecht.”
Intussen zijn ze in Den Bosch het gedoe rondom Nuenen zat. De provincie gaat de regie overnemen. Waarmee ook weer niet iedereen blij is. Daarom wordt daar op vrijdagochtend 22 september in de Staten opnieuw over gepraat. Cor van der Burgt is daar helemaal voor: “Dat de Provincie nu het voortouw neemt, is een goede zaak. Dat kan duidelijkheid scheppen. En als het nodig is, mag de Provincie knopen doorhakken.”
Intussen wacht Geldrop-Mierlo af. De gemeenteraad besloot in 2015 dat Geldrop-Mierlo met toen 39 duizend inwoners groot genoeg is om zelfstandig te blijven. De fusiegemeente lijkt niet van plan Nuenen te volgen in een eventueel samengaan met Eindhoven. Buurman Heeze-Leende zou een optie kunnen zijn. Of toch Helmond? Via werkbedrijf Senzer werkt Geldrop-Mierlo al samen met Helmond en de Peelgemeentes. Rondom zorg juist weer met Waalre. In Geldrop-Mierlo houden ze alle opties open. Maar als we nu eens Mierlo losmaken van Geldrop? Een keus voor Helmond komt dan zeker in zicht.
Een kleine blik op onze zuiderbuur pleit zeker voor het samengaan met Helmond. Alleen een kanaal scheidt Mierlo nog van ons. En vanaf een ver verleden waren de banden met Helmond hecht. Mierlo was vroeger een overwegend agrarische gemeente. Een specialiteit was de Mierlose Zwarte kers. Vanaf 2009 is die teelt nieuw leven ingeblazen. Daarnaast woonden in Mierlo klompenmakerijen en thuiswevers. Die werkten voor ondernemers uit Helmond of Eindhoven.
Met een samengaan van Mierlo met Helmond komt met andere woorden niks nieuws onder de zon. Niet alleen werd ’t Hout in 1968 een wijk van Helmond. Al veel eerder was Mierlo op Helmond gericht. Zoals blijkt uit wat A(driaan) C. Brock in 1825 schreef in zijn bekende boek ‘Stad en Meyery van ’s-Hertogenbosch [..]’:

Mierlo, welk in de volkstelling van 1815 een bevolking van 1688 Katholieken en 9 Gereformeerden had, ligt een uur Zuidwest van Helmond, naar welke Stadjen men in 1801 eenen bijna regten weg door de heide heeft aangelegt, en welke heide men zedert vlijtig begint te bebouwen.

Een was langer verhaal dit keer met enige achtergronden met als slotvraag:
willen wij Helmonders Mierlo bij Helmond hebben of niet?