6reacties

Maráczi: “Zetelroof”?

Het laatste nieuws uit de Helmondse politiek zal u zeker niet ontgaan zijn. In ieder geval is er volop aandacht aan besteed in het Eindhovens dagblad. Namelijk de overstap van dhr. van Aert van Helmond Aktief naar Senioren 2013. Zoals we ook in het Eindhovens dagblad dit weekend konden lezen is dhr. van Aert het vierde raadslid dat deze raadsperiode van partij wisselt. Wat mij opvalt is dat deze vier raadsleden allemaal aangesloten waren bij een lokale partij. En dat brengt mij weer bij de vraag of het voor een raadslid van een lokale partij dan ook makkelijker is om over te stappen. Omdat een afgevaardigde van een lokale partij dus niet gebonden is aan een bepaalde ideologie of duidelijke partijstandpunten zoals dat wel het geval is bij de afgevaardigden van een landelijke partij. Voor mij is een overstap in ieder geval ondenkbaar omdat ik mij helemaal thuis voel bij de SP en haar gedachtegoed.

Een andere discussie die hiermee ook weer oplaait is die van “zetelroof” (het bezet-houden van een parlementszetel of raadszetel, nadat de politicus de fractie waarin hij verkozen is, heeft verlaten).
Het woord “zetelroof” heeft een negatieve lading maar over het bezet houden of meenemen van een zetel kan iedereen denken wat hij of zij wil maar deze handelswijze is dus niet in strijd met de wet. Een ambtsdrager zoals een gemeenteraadslid wordt voor een periode van vier jaar gekozen. Zo staat het in de Gemeentewet en Kieswet. In tegenstelling tot wat velen denken is een zetel geen eigendom van een politieke partij. Sommige politieke partijen maken over het bezetten van een zetel wel van te voren afspraken met kandidaten. Maar rechtskracht heeft zo’n afspraak niet. Dus elk individueel raadslid heeft mandaat van de kiezer en treedt op “zonder last”. Als het dan bij wet niet verboden is en dus toegestaan is kun je dan wel spreken van “zetelroof”?
Ik vind het moeilijk. Juridisch klopt het dan allemaal wel maar er zit voor mij toch ook een morele kant aan. Vooral ook omdat ik volgens mij gekozen ben voor de SP. Mensen hebben vooral op de SP en onze ideeën gestemd. Ook al hebben sommigen het vakje van mijn naam aangekruist, voor de meeste mensen geldt dat zij op de SP hebben gestemd.
Maar tenslotte heb ik niet het recht om erover te oordelen want het blijft altijd nog een zaak van de betroffen zetelhouder zelf en zijn geweten.

Na afsplitsingen en een toename van elf naar zestien fracties in de Tweede Kamer is er ook in de Kamer discussie ontstaan over “zetelroof”. Waarbij de een zich op de grondwet beriep: “De Kieswet bepaalt in lijn met de Grondwet dat de zetels toekomen aan de individuele kandidaten, en niet aan de kandidaatstellende politieke groeperingen”.  En de ander juist het fractiebelang benoemde: “Verreweg de meeste Kamerleden zitten in de Kamer vanwege stemmen op hun lijst of op de lijsttrekker. Natuurlijk kent de Tweede Kamer volgens de Grondwet leden en geen fracties, maar als we hier met 150 afzonderlijke leden het woord zouden voeren, allemaal met een eigen mandaat, en ons niet zouden verenigen in fracties, wordt het er voor de kiezer niet duidelijker op”. Het blijkt een lastige kwestie.
Een grondwetswijziging zou betekenen dat de fractie- en partijleiding op elk moment een Kamerlid naar huis kan sturen. En dat ieder lid zich dus naar de standpunten van de politiek leider te voegen heeft als het niet ontslagen wil worden. Dat moet je ook niet willen. Maar om de versplintering in de Kamer tegen te gaan is er wel een ontmoedigingsbeleid gekomen. Door een wijziging in het Reglement van Orde krijgen afsplitsers onder andere een lagere vergoeding en minder spreektijd bij debatten. Een soort tussenoplossing dus waarin ik me wel kan vinden.

Dat het partijhoppen in Helmond eigenlijk niets nieuws is, blijkt wel uit een citaat van Burgemeester Jacobs tijdens de Raadsvergadering van 10 januari 2006.

Overigens lijkt het wel of het dualisme een soort vrijbrief is om van partij naar partij te hoppen, gezien het aantal wijzigingen in fracties en het ontstaan van nieuwe fracties in de huidige raadsperiode. In totaal hebben zich bij 6 raadsleden veranderingen voorgedaan wat betreft politieke partijen en zijn 14 raadsleden van raadscommissie veranderd. Onder burger-commissieleden hebben zich ook 14 veranderingen voltrokken. Je kunt je afvragen of de kiezer zich hierin herkent en of de verkiezingsuitslag voldoende wordt gerespecteerd. Een verandering van de Kieswet op dit punt zou geen overbodige luxe zijn.

Hiermee vergeleken valt het aantal van vier raadsleden in deze periode dus nog reuze mee….

Lonneke Maráczi
Fractievoorzitter SP