“Helmond is een dapper stadje”

“Johan Cruijff was een winnaar maar geen kampioen. De Helmonder Willy van der Kuijlen was geen winnaar maar wel een kampioen”, aldus de 73-jarige Jef de Jager geboren in Mierlo-Hout. “Bij Johan Cruijff speelde het elftal in dienst van Johan Cruijff die hoofdzakelijk bezig was met zichzelf. Had hij in het belang van het team gedacht dan was het conflict met Willy van der Kuijlen en Jan van Beveren anders afgelopen. Waarschijnlijk was het Nederlands Elftal dan zowel Europees als Wereldkampioen geworden.” Hoewel hij onze Willy de beste schutter aller tijden vindt, heeft Jef niets met de collectieve rouw die ontstond nadat Mister PSV stierf. “Dat is geen rouwverwerking maar rouwopwekking, zoals tegenwoordig vaak aan de hand is.”

Jef de Jager is de zoon van een Rotterdammer die neerstreek in Mierlo-Hout. Het gezin ging wonen op de Mierloseweg naast de Jumbo-fabriek. Zijn vader werd directeur van de AMRO Bank in Helmond die toen nog niet gefuseerd was met de ABN. De Jager senior stierf voordat de bankencrisis in 2008 uitbrak, een crisis die hij reeds voorspeld had. 
Na verloop van tijd verhuisde het gezin De Jager naar de Aarle-Rixtelseweg. Daar groeide Jef op. Hoewel De Jager senior een Rotterdammer was, had hij inmiddels zijn hart aan Helmond verpand. Naar diens mening is de Helmonder zeer vergevingsgezind. “De ene dag hebben ze de grootste ruzie met elkaar, de volgende dag trekken ze weer samen op”, aldus de oud-bankier.

Jef die getrouwd is met Astrid, is een markante man die geen blad voor de mond neemt en houdt van ludieke acties. Denk maar aan zijn toespraak in 2011 bij De Cacaofabriek toen hij aan de toehoorders het voorstel deed om samen met hem hun exemplaar van zijn boek De Hemel van Helmond over Piet de Wit in het kanaal te gooien. Slechts 1 persoon deed dat daadwerkelijk, maar de oproep typeert Jef de Jager.

De oud-Helmonder kwam met De weblog van Helmond in aanraking toen hij in onze mopjesrubriek een mop plaatste. Later verzorgde hij de nog steeds veelgelezen rubriek Helmondse Helden, die daarna werd gebundeld in een boek. Jef die tegenwoordig in Beusichem in Gelderland woont, houdt van nieuws over Helmond. Hij is fan van het ter ziele gegane regionale blad De Zuid-Willemsvaart. Zo roemt hij Hendrik Ouwerling, een onderwijzer in Deurne die later journalist werd. Wat het Eindhovens Dagblad betreft, hij vindt het jammer dat het Helmonds Dagblad hierin is opgegaan. “De stukken die erin stonden waren veel uitgebreider en inhoudelijk ook beter. Ze hadden toen ontzettend goeie journalisten in dienst.”

De Jager studeerde Culturele Antropologie op de Universiteit van Amsterdam en is daarnaast ook schrijver. Op zijn 28ste werd zijn eerste boek uitgegeven door De Bezige Bij, een autobiografische verhalenbundel met de titel Domme namen. Later werd hij auteur van non-fictie en ging er zijn boterham mee verdienen. Jef begon met schrijven omdat hij vragen had over zijn jeugd in Helmond. Zodoende hoopte hij er antwoorden op te krijgen.
Zo zat hij vroeger op de Canisiusschool in de Molenstraat. 1 Dag voor de diploma-uitreiking in Bioscoop Centraal werd hij van school geschopt. Later werd Jef ook van het Carolus gestuurd en hetzelfde gebeurde bij de dependance ervan, het huidige Knip. De oud-inwoner van Mierlo-Hout begreep helemaal niets van dit alles, maar geeft toe dat hij wel een beetje dwars is.

Hij verkaste naar de kostschool  van de paters Augustijnen in Venlo. “Dat was mijn redding.” Hier behaalde Jef zijn HBS-diploma. Toen toog hij richting Amsterdam en vestigde zich in de Jordaan. “Het leek net alsof ik in Helmond terugkwam. Grote smoelen, veel vloeken en mopperen maar ze hadden ook een hoop lol. Het verschil was dat de Helmondse humor nog leuker is dan de Amsterdamse. Naar mijn gevoel heb ik inmiddels meer waardering voor Helmond dan de meeste Helmonders. Ik vind het een dapper stadje.”
“Neem nou oud-wethouder Sjef Jonkers van het CDA. Die ging tegen de mode van de moderne architectuur in en werd een trendsetter. In de jaren 60/70/80 werden woningen gebouwd om architecten te plezieren maar de bewoners nauwelijks een rol speelden. Jonkers had in de gaten dat bewoners graag trots naar hun huis lopen. In Dierdonk liet hij huizen neerzetten in de trant van de jaren dertig van de vorige eeuw, in Brandevoort ging hij nog verder terug in de tijd. Vooral Brandevoort werd aanvankelijk bespot, maar als je tegenwoordig door Nederland rijdt zie je overal Brandevoorts. En Dierdonks! Sjef Jonkers is een held van heel Nederland.”

Leon Adriaans noemt Jef de beste Helmondse schilder, nog beter dan de alom bekende Lucas van Gassel. “Adriaans kreeg in het Noordbrabants Museum in Den Bosch wat hij in Helmond niet kreeg, een overzichtstentoonstelling. Het Gemeentemuseum had dit allang moeten doen.” Jef vindt het heerlijk om musea te bezoeken maar prefereert museum De Wieger in Deurne boven het Gemeentemuseum in onze stad.

Helmonders hebben volgens Jef een groot minderwaardigheidscomplex. De oorsprong hiervan ligt al eeuwen terug. “In Helmond stond een groot kasteel dat eigendom was van een immer afwezige landheer. Hierdoor is deze stad half verweesd geraakt. Later, na de industrialisatie keek de regio erg op Helmond neer. Een leeftijdgenoot van mij uit Boxmeer vertelde dat ze daar nog het mopje kenden dat de ene vroeg: “Wat komt er uit Helmond?” En de ander dan antwoordde: “Bocht!”
“Maar vergeet niet dat veel mensen uit de omgeving naar Helmond zijn gekomen omdat ze hier geld konden verdienen. Het is niet waar dat de fabrikanten in Helmond bijzonder slecht waren voor hun werknemers. Ze deden tal van goeie dingen voor ze. De arbeiders van toen waren best tevreden, de arbeiderskinderen van tegenwoordig daarentegen zijn heel erg boos.”
Hij noemt fabrieksdirecteur Pasturke Van Thiel van de Nedschroef. “Van Thiel kon conflicten hebben met zijn werknemers waarbij het verbaal hard tegen hard ging. Hij ontsloeg ze dan niet. Maar als hij een werknemer tegenkwam die een wegwerpgebaar naar hem maakte, ontsloeg hij hem wel.” Textielfabrikant Willem Prinzen staat bij Jef op eenzame hoogte. “Prinzen heeft belangeloos heel veel projecten voor de gemeenschap opgezet. Dit deed hij zonder er zijn naam aan te verbinden, een sobere man. Dat siert hem. Willem Prinzen is de grootste Helmondse held aller tijden!”

Hij sluit het interview af met een markante quote: “Er wordt door sommigen beweerd dat de rijkdom van de een, de armoede van de ander betekent. Wat een onzin! De rijker worden rijker, maar de armen ook.” Jef de Jager, een kleurrijke man met een uitgesproken mening.