8reacties

Helmondse Heldinnen, inleiding

Wat valt u op bij de volgende woorden:
Kleuterleidster, verpleegster, directrice, schrijfster, wethoudster, chauffeuse, vroedvrouw, advocate, onderwijzeres, moeder, biologe, lerares, herbergierster, heldin…?
Ziet u het?! In een oogopslag kunt u dóór deze woorden zien dat het hier gaat om een vrouw die de functie uitoefent of zo u wilt; dat het vrouwen zijn die dit werk doen.
Nu werd er in de afgelopen jaren vaak bezwaar gemaakt tegen een kledingstuk dat vrouwen verhult, een sluier een nikaab of een boerka. Vrouwen werden daardoor onzichtbaar. Wat mij echter is opgevallen, is dat in onze taal zoiets de laatste decennia meer en meerook gebeurd! Vrouwen worden door de taal onzichtbaar gemaakt. Of, vrouwen lijken het noemen niet waard! Enkel de woorden voor mannen worden gebruikt en daar moeten vrouwen zich dan maar onder schikken. Ik vind het van belang voor vrouwen, voor het zelfrespect van vrouwen, dat ook de taal vrouwen zichtbaar maakt en niet versluierd. Immers woorden roepen in een oogopslag beelden op.
Er zijn ook mensen die vinden vrouwen minder (belangrijk) dan mannen. Daarvan afgeleid is de gedachte dat een functiebenaming specifiek voor een vrouw minderwaardig zou zijn. Er zijn vrouwen die zich minder vinden als directrice dan als directeur. (In Utrecht zit zelfs een vrouw die noemt haarzelf daarom ombudsman. Ik zou in dat geval zeggen: doe dan maar iets aan dat je minder voelen en gebruik niet de taal om dat af te wenden, dus de verkeerde woorden om dat te verdoezelen!
De afgelopen tijd werd er aandacht besteed aan Helmondse helden. Ik heb daar op gereageerd en gevraagd:

Wanneer gaan we nu eens expliciet de Helmondse HELDINNEN noemen en bespreken?! Die zijn er uiteraard ook heel wat! En het lijkt mij goed, zeker voor de vrouwen nu, maar ook voor de mannen, om ook eens expliciet te tonen wat een aantal vrouwen in Helmond voor de samenleving deden. Hoe zij heldinnen waren.
Daarop kreeg ik de uitnodiging om deze heldinnen dan zelf maar eens voor het voetlicht te brengen. Dat wil ik graag doen. En ik wil een ieder die dit leest uitnodigen om mij daarbij te helpen. Hebt u tips of ideeën, meld ze mij. U kunt dat wat mij betreft mondeling, schriftelijk of per computer doen. Ziet u mij lopen of fietsen, of koffie-drinken na de H. Mis in de O.L.Vrouwekerk, houdt mij dan gerust aan om te vertellen wie volgens u nou een heldin is, die ik zou moeten bespreken.
Een aspect aangaande heldinnen wil ik nog noteren.Wat de helden betreft gaat het vaak over mannen waarbij gezegd wordt: zij hadden een (sterke) vrouw achter zich staan. Toch wordt enkel de man dan als de “held’ genoemd en gevierd. (Soms staat de vrouw staat er nog net bij en krijgt een bosje bloemen.) Bij heldinnen is het vaker een vrouw die het alleen geklaard heeft, zonder steun van een partner. Eerder was er tegenwerking, want lange tijd was het niet gebruikelijk dat vrouwen zelfstandig opereerden en op de voorgrond traden. Daarom was het voor die vrouwen zeker niet gemakkelijk wat zij presteerden, eerder extra lastig!

De eerste vrouw die ik als heldin zou willen presenteren is de vrouw die tussen het einde van de dertiger jaren tot haar overlijden in + 1959 de leiding had over het voormalige hotel / restaurant De Bruxelles; Jo van Ierland. Dit vooraanstaande hotel stond op De Heuvel in Helmond vlak naast waar nu nog het kantongerecht staat. De eigenaresse werd door haar personeel ook juffrouw Jo genoemd.
Ik vind haar het bespreken  waard, omdat zij als vrouw alleen dit hotel dreef, zowel voor, in en na de 2de Wereldoorlog. Hotel De Bruxelles was lange tijd een achtenswaardig etablissement. Mensen van rang en aanzien verbleven daar. Bijvoorbeeld de onlangs overleden wereldberoemde pianiste Pia Beck trad er na de oorlog ook op.
Misschien zijn er nog mensen die zich Jo Van Ierland kunnen herinneren, mensen die in hotel De Bruxelles gewerkt hebben bijvoorbeeld. Mocht dat zo zijn dan verneem ik graag van hen. De volgende keer hoop ik meer over haar te vertellen en dan ook weer een volgende heldin uit Helmond introduceren.

Maria van de Looverbosch