Maas: Zonnestroom: wie volgt?
‘Zonnestroom neemt grote vlucht.’ Zo kopte het ED op 5 augustus jongstleden. In het artikel werd verwezen naar het groeiend aantal zonnecellen op daken in Zuidoost-Brabant. “Volgens de meest recente cijfers van registreerde installaties in Nederland liggen op dit moment op bijna 8.000 daken in de regio zonnepanelen, zo’n 1500 meer dan eind vorig jaar en ruim 5.000 meer dan eind 2012. In Eindhoven, Helmond, Nuenen, Best en Veldhoven werden de meeste zonnepanelen op de daken gelegd.”
Dat is natuurlijk goed nieuws, maar het kan nog veel beter. Als je kijkt naar het aantal daken in Brabant -netbeheer Edinet telt 510.000 aansluitingen-, dan is het percentage minimaal. En dat terwijl vandaag de dag de terugverdientijd van zonnepanelen via een lagere energierekening tussen de 6 – 8 jaar bedraagt: goed dus voor de portemonnee én natuurlijk voor het milieu.
Gemeenten schrijven de explosieve stijging toe aan subsidieregelingen en buurtcollectieven. “Zo kunnen huiseigenaren in Eindhoven tegen een rente van twee procent vijftien mille lenen voor de aanschaf van zonnepanelen”, schrijft het ED verder. Ook Helmond heeft een soortgelijke regeling, een zogenaamd Revolving Fund voor energiebesparende maatregelen. Merkwaardig genoeg heeft de Helmonder hier geen weet van, of zij verkiezen de aanschaf uit eigen middelen te financieren: afgelopen jaar heeft nl. slechts een handjevol inwoners gebruik gemaakt van deze -toch aantrekkelijke- subsidievorm.
Naast de gemeentelijke regeling kunnen inwoners ook gebruik maken van een belastingvoordeel. De Belastingdienst ziet particulieren die stroom opwekken namelijk als ondernemer. Daarom kunt u als eigenaar van zonnepanelen BTW terugvragen: 21 procent BTW over de aanschaf en 6 procent over de installatie van de zonnepanelen.
Goed voorbeeld doet goed volgen
Eind mei plaatste de gemeente op de daken van het Stadskantoor en ’t Cour in totaal 116 zonnepanelen. Ook op het dak van de Cacaofabriek zijn inmiddels 70 panelen geplaatst. Met de zonnepanelen kan de gemeente Helmond voorzien in een substantieel deel van haar eigen energieopwekking. De gemeente zet daarmee belangrijke eerste stappen in de duurzaamheids-ambities van het nieuwe college: “Duurzaamheid is een belangrijk thema in ons nieuwe beleid. Bij de verdere invulling van het duurzaamheidsprogramma zoeken we nadrukkelijk de samenwerking met gemeenteraad en stad, want ons doel om een ‘klimaatneutrale gemeente’ te worden, bereiken we alleen samen. De zonnepanelen op de daken van het Stadskantoor, ’t Cour en de Cacaofabriek zijn bedoeld om op een duurzame manier te voorzien in onze energiebehoefte. Ik vind het heel belangrijk om als gemeente het goede voorbeeld te geven; ik hoop dat veel van onze inwoners en ondernemers dat voorbeeld volgen”, aldus GroenLinks wethouder Paul Smeulders.
Helmondse initiatieven
Niet alleen de gemeente geeft het goede voorbeeld, de relatief grote toename van zonnepanelen op particuliere daken is mede veroorzaakt door initiatieven van Morgen Groene Energie (MGE), afdeling Helmond en ook door collectieve projecten als in Apostelhuis, geïnitieerd door de buurtvereniging. Door twee tenders met collectieve aanbesteding (2012/2013) voor bewoners in met name Brandevoort, Stiphout, Helmond Noordwest, met ook bewoners uit andere wijken, is in de jaren 2012/2013 het aantal kleinverbruikers met panelen bijna vertienvoudigd en de opbrengst van zonnestroom meer dan vertienvoudigd ten opzichte van 2011. Het gemiddeld aantal panelen per dak wordt steeds groter (bron: MGE Helmond).
De volgende MGE Tender start op 24 september om 20.00 uur in De Loop, een informatieavond over zonne-energie, in samenwerking met de Wijkraad Brouwhuis. Geïnteresseerden kunnen zich dan ook opgeven voor een maatwerkadvies door MGE, inclusief berekening over opbrengst en terugverdientijd. Iedereen uit Helmond is welkom.
Al met al is zonne-energie niet alleen voordeliger als menigeen wellicht denkt, als ‘zonnepaneelhouder’ draagt u ook nog eens een steentje bij aan de Helmondse duurzaamheidsambities. Mocht u daarom niet van plan zijn om binnen afzienbare tijd te verhuizen, steek dan eens uw licht op…
Antoinette Maas
Raadslid GroenLinks
16 reacties:
Dat er niet meer burgers zijn die zonnepanelen op hun dak leggen heeft twee oorzaken:
– De aanschafkosten zijn hoog en de terugverdientijd wordt vaak te rooskleurig voorgespiegeld.
De leningen uit de revolverende fondsen moeten worden terugbetaald, maar om de werkelijke terugverdientijd te berekenen heb je meer nodig dan de “achterkant bierviltje” berekeningen die je overal op internet kan vinden. Daarbij wordt namelijk de opgewekte stroom berekend als een volledige besparing (dus inclusief zaken als energiebelasting), terwijl in de praktijk het zo kan zijn dat ’s middags tegen kostprijs wordt verkocht naar het energiebedrijf en ’s avonds weer ingekocht tegen vol tarief. Er zijn nogal wat beren op de weg en veel mensen zien in de praktijk veel te weinig terug van hun investering, waardoor ze zelfs in de problemen kunnen komen. Voor de revolverende fondsen betekent dit dat ze geen keiharde deadline moeten hebben, maar afhankelijk moeten zijn van de terugverdientijd bij elk specifiek geval.
– Het feit dat je als ondernemer aangemerkt wordt en dus veel extra administratie moet gaan bijhouden is een flinke drempel.
Het is natuurlijk idioot dat je als ondernemer aangemerkt moet worden voor die minieme productie die je jaarlijks hebt. De EU heeft hier een flinke miskleun gemaakt door niet te stellen dat kleine producenten niet als ondernemer aangemerkt mogen worden. Je gaat immers mensen ook niet als ondernemer aanmerken omdat ze een moestuintje hebben en af en toe een krop sla aan de buurman verkopen.
Maar er is een oplossing. Door een lease-constructie te gebruiken kan de bewoner eigenaar zijn van de panelen en de “productie” van die panelen uitbesteden aan het energiebedrijf/ een energiecoöperatie. Het energiebedrijf kan dan de berekeningen doen (die je zelf via de meter kunt controleren) en aan het eind van het jaar de eindafrekening opmaken. Zolang je dan onder een bepaalde grens blijft hoef je niets op te geven aan de belastingen.
De energiebedrijven zijn belangrijke partners voor het plaatsen van zonnepanelen. Zij weten het verbruik van huishoudens en dus ook hoe rendabel het voor hen is om zonnepanelen aan te schaffen. Bovendien kun je via hen ook de revolverende fondsen inzetten, omdat zij het aanbod kunnen doen om de energierekening gelijk te houden tot de panelen afbetaald zijn. De consument merkt dan niets aan zijn rekening en die zekerheid is belangrijk om de stap te zetten.
@Michiel van Geel op maandag 25 augustus 2014 om 12:13:
Wat een zwartgallig verhaal! Ik ben initiatiefnemer geweest ( eind 2012 ) om mensen in de Apostellwijk te enthousiasmeren over zonneenergie. Ongeveer 30 woningen in de Apostelwijk zijn vorig jaar met zonnepanelen bedekt. ( nu worden dioe overigens nog gelgd !) Allemaal positieve geluiden vernomen. De energie rekening daalt en er worden terugbetalingen ontvangen. Geloof me de terugverdientijd van een zonnestroom installatie is tussen 5-7 jaar! Als je rendement wilt halen uit je spaarcentjes ( mocht je die hebben ?) dan investeer die in zonnepanelen! Levert meer geld op dan die nietige procentjes van de spaarrekening. En mocht je geen eigen geld hebben informeer dan eens naar lease constructies. En ja inderdaad je wordt met een EAN-codenummer “opgezadeld”! Simpel omdat je Duurzame energie produceert en teruglevert! Kortom Michiel hier spreekt een ervaringsdeskundige ( 2600 Wp op een huurwoning geplaatst ) en het rendeert absoluut. Al die “broodjes aap verhalen” graag naar de prullebak svp.
Gr.Berry Smits
Nb
Apostelwijk initiatief is zonder hulp van MooiGroeneEnergie uitgevoerd. Zijn destijds wel komen luisteren bij de drukbezochte bewonersavond.
@ Antoinette
Hoeveel Wp ligt er dan op huize Maas? GL-er Wim Raaijmakers, mede organisator MGE, geeft het goede voorbeeld. Zijn er nog meer GL-ers? ( Paul onze wethouder – Ruud oud raadslid ? )
Gr. Berry
@Michiel
IK ben juist blij met dit verplicht ondernemersschap want zo krijg je als particulier tenminste 21 BTW terug over aanschaf PLUS installatie.
Tweede miskleun als je een gewone oude draaimeter hebt/wilt houden en niet in de “slimme meter-verhalen” trapt, saldeer je dus vanaf eerste moment dat de panelen daglicht zien. Dus je verhaal klopt daar ook weer niet.
De leaseconstructie is alleen maar voordelig als je in hoogste tarief zit en je betaald nog eens extra kosten aan leasemaatschappij oid.
Dat wilde ik even rechtzetten
@Berry
Het is niet mijn bedoeling om een zwartgallig verhaal neer te schrijven, maar ik volg e.e.a. wel een beetje en het blijft wel oppassen dat je alles goed regelt. Dat is niet voor iedereen weggelegd. Het wordt allemaal nodeloos ingewikkeld gemaakt en dat schrikt mensen af. Een hosanna verhaal is leuk, maar uiteindelijk is het ook een financiële afweging en dan moeten mensen ook de keerzijde horen.
Wat de terugverdientijd betreft, daar spelen een paar dingen mee:
– Heb je een ouderwetse meter, dan kun je rechtstreeks besparen op je verbruik (de meter loopt terug). Produceer je echter meer dan je verbruikt, dan kan het problematisch zijn om dit bij je energiemaatschappij door te geven. Die accepteren een nieuwe lagere stand meestal niet als je geen “slimme meter” hebt.
– Als je weinig energie verbruikt, dan krijg je voor het overschot dat je terug levert een terugleververgoeding. Die is lager dan de energieprijs van je leverancier. Daarmee is je besparing dus lager en je terugverdientijd langer. Voor mij is het een stuk minder rendabel om zonnepanelen aan te schaffen, omdat ik heel weinig energie verbruik. Dan kun je er minder panelen op leggen, maar dan is een installatie weer relatief duurder.
Dat gezegd hebbende is het voor het gemiddelde gezin zeker de moeite waard. Maar zorg wel dat je alles goed geregeld hebt.
Hoewel het idee van alternatieve energiebronnen prachtig is, ben ik een beetje een ongelovige wat betreft het benutten van alternatieve energiebronnen. Daarom twee vragen @Antoinette Maas die me misschien wat minder ongelovig maken:
1. Jij schrijft: “Eind mei plaatste de gemeente op de daken van het Stadskantoor en ’t Cour in totaal 116 zonnepanelen. Ook op het dak van de Cacaofabriek zijn inmiddels 70 panelen geplaatst. Met de zonnepanelen kan de gemeente Helmond voorzien in een substantieel deel van haar eigen energieopwekking.” Mijn vraag is welk substantieel deel wordt daarmee opgewekt?
2. In hoeveel jaar worden de twee windmolens op de Traverse terugverdiend? Zijn er cijfers van de energie-opbrengst?
@Frank op dinsdag 26 augustus 2014 om 07:36:
Op vraag 2 heb ik een antwoord. Die vraag is vorig jaar nog gesteld door ondergetekende.aan de wethouder van dat moment ( P.Tielemans ) De windmolens “leveren” ongeveer 1/3 deel van het stroomverbuik van de Traverse.
Terugverdientijd is toen niet aangegeven. Maar ik verwacht ergens ergens tussen 15-20 jaar. ( terugverdientijd windenergie voor zo’n kleinschalige installaties is niet zo gunstig ) Investering is destijds gedaan binnen de Europese Stimulus Regeling. Gemeente heeft vanwege verminderd energieverbuik een ( klein ) voordeel.
Gr. Berry
@Michiel van Geel op maandag 25 augustus 2014 om 16:49:
Al de info die jij plaatst is niet correct. Er wordt juist geadviseerd om die oude bakeliet meter te vervangen Dit omdat de netwerkbeheerder ( eigenaar van de meter ) NIET kan garanderen dat het “teruglopen” van de meter correct is!
De (nieuwe) slimme meter, die straks bij iedereen wordt gemonteerd, geeft ook een signaal ( pijltje in tegenovergestelde richting ) dat stroom wordt teruggeleverd. De digitale meter registreert het aantal verbruikte en teruggeleverde kWh’s. Essent, mijn energieleverancier, geeft via een e-mailbericht om de 2 maanden een overzicht van teruggeleverde energie.
Zoals je in je bericht aangeeft “volg het allemaal een beetje”, vandaar dat je niet goed op de hoogte bent. Als je de juiste zonnepanelen leverancier kiest incl. installatie dan, gaat die juist de aanvrager geheel “ontzorgen” en dan, geloof me, dan komt het allemaal goed! Wij kozen in de Apostelwijk voor 365Zon.nl en dan ontstaan er echt geen “broodjes aap verhalen”. Mijn advies: doen!
Einde bijdrage. Gr. Berry
Gr. Berry
@berry
Goed lezen: ALS je niet kiest voor een “slimme meter” dan kan dat problemen opleveren, dat is wat ik aangaf. Er is nogal wat weerstand tegen de slimme meter, niet altijd terecht.
Maar de langere terugverdientijd bij laag verbruik is wel degelijk iets om rekening mee te houden.
@Frank op dinsdag 26 augustus 2014
Met belangstelling volg ik alle reacties op het groene verhaal van Antoinette. Eerst probeer ik antwoord te geven op vraag 1 van Frank. Dan wordt gelijk duidelijk hoe dat in zijn algemeen zit met opbrengst van zonnepanelen.
De theoretische opbrengst van een paneel wordt uitgedrukt in Watt Piek, een eenheid op testbasis in de fabriek op basis van de meest ideale omstandigheden. Het klimaat in Nederland is qua zonnestraling niet hetzelfde als bijvoorbeeld in de Sahara. Vandaar dat de opbrengst van de panelen hier niet 100% is. Gebruikelijk is de opbrengst met factor 0,85 te vermenigvuldigen, mits de panelen in een goede invalshoek ideaal op de zon zijn geïnstalleerd. Als gevolg van innovatie (met Nederlandse maakmachines!) stijgt de laatste jaren de opbrengst per paneel. Intussen hebben panelen (van circa 160/100 cm) een opbrengst van 260 Watt Piek per jaar. Vermenigvuldigen we dit met 0,85 dan levert zo’n paneel circa 221 kWh op. Met dit gegeven kunnen we de berekening voor de gemeentelijk daken maken. Deze ideaal gelegen 186 panelen wekken minimaal 40.106 kWh per jaar op. Aanzienlijk veel zou ik zeggen. Ze zijn gegarandeerd op 25 jaar. Na het 10e jaar neemt de opbrengst langzaam af, in het 25e jaar blijft er nog minimaal 80% opbrengst over.
Ik vermoed dat per gebouw de panelen via een omvormer zijn aangesloten op de elektrameter van dat gebouw. Dus per gebouw wordt gesaldeerd. Op dagen dat het kantoor gesloten is, wordt meer opgewekt dan verbruikt.
Omdat de gemeente vanwege een grootschalig contract met energieleverancier (Greenchoice) een lager tarief betaalt dan wij partikulieren, zal het financiële voordeel voor de gemeente dus ook navenant minder zijn. Maar het helpt, en de voorbeeldfunctie is te prijzen.
Tip: loop eens binnen bij “t Cour. In de hal hangt een display waarop te zien is hoeveel kWh de panelen op het Cour vanaf de installatie hebben opgewekt. Plus wat het vermogen op dat moment is (wisselt natuurlijk vanwege bewolking). En hoeveel CO2-uitstoot hiermee voorkomen is.
@ Michiel van Geel met de oude feraris meter ( oude meter) werkt het perfect zolang je niet meer stroom maakt dan je zelf in een jaar verbruikt het ding draait gewoon terug…. Maar minder gunstig voor de energie maatschappij want die kunnen de terug geleverde stroom niet boeken als groene stroom… Ik heb de zonnepanelen zelf geïnstalleerd stelt echt niets voor als je een beetje handig bent… Scheelt 1500 euro op een installatie van 1800 watt piek die bij mij zo een 1600 kWh maakt per jaar op een investering van 3000 euro… En let op met iets duurdere panelen maak je meer stroom, panelen die beter werken op dufuus licht scheelt bij bewolkt weer enkele kW per week… Het continu gedoe over terug verdien tijd… Daar doe ik het niet voor, wel voor het verschil als ik het geld op de bank laat staan en de rente opbrengst zie op een bedrag van 3000 euro… En dat over 10 jaar gezien… Dan rendeert dit beter.. En heerlijk dat gevoel om minder belasting te betalen, minder milieu toeslagen en andere bullshit die de stroom in nederland belachelijk duur maken…
Algemeen en @Michiel
Dat we vanwege het steeds toenemende klimaatprobleem een verplichting hebben tot enorme terugdringing van CO2-uitstoot, zal hopelijk iedereen duidelijk zijn. Atoomcentrales sluiten. Bij de traditionele opwekking van stroom en warmte zijn we nu afhankelijk van fossiele brandstoffen steenkool, aardolie en aardgas. Behalve de verfoeilijke CO2-uitstoot bij verbranding van fossiele brandstof, zijn we ook afhankelijk van de ontginning (steeds meer risico op natuurrampen) en de geopolitieke factoren (o.a. oorlogen in Midden Oosten, Nigeria, Rusland).
Bovendien zijn aardolie en aardgas eindig qua voorraad. Hoe meer de voorraad slinkt hoe hoger de prijs. Meer dan voldoende redenen om zo snel mogelijk onze energievoorziening zelfvoorzienend en CO2-neutraal te maken.
Nederland is op dit moment in Europa het op een na laatste land qua hoeveelheid duurzame energie. Een (verklaarbare) schande (onze gasbel, Shell, beleid in Den Haag, enz). Als je ooit in Duitsland komt, de koploper, dan zie je het verschil. Dit jaar was er al een dag dat in Duitsland meer duurzame energie is opgewekt dan het land op die dag nodig had. Het was wel een dag dat de fabrieken stillagen.
In Nederland zitten we op dit moment op ongeveer 4% duurzame energie, en binnen dit lage percentage is de hoeveelheid zonne-energie nog te verwaarlozen. Het gaat vooral om verbranding van biomassa en de oprukkende aantallen grote windmolens. Er is dus een grote achterstand in te halen. Een partij als GroenLinks strijdt daar al decennia voor. Veel GLleden zijn gewend te doen wat ze beleiden en geven zelf het goede voorbeeld. Ik dacht dat D66 dat ook doet, ook als is dat misschien nog niet tot al haar leden doorgedrongen….
Er was dus meer dan voldoende reden voor het huidige kabinet om begin dit jaar een energieakkoord af te sluiten met als doelstelling 14% duurzame energie in 2020. Daarvoor zijn vele maatregelen opgenomen, ook om zonne-energie te stimuleren. Het is nu bijvoorbeeld mogelijk dat je als particulier investeert in een zonnepark op een dak van een groot gebouw in je buurt (postcoderoos). Voor mensen die geen geschikt dak hebben en toch iets willen doen aan duurzaamheid, met een geschatte opbrengst van 5% op het geïnvesteerde bedrag. De opbrengst van je panelen op dat dak mag je salderen op je meter thuis, via een meewerkende energieleverancier. Morgen Groene Energie Helmond wil graag zonneparken in Helmond entameren, we hebben de gemeente en een woningcorporatie gevraagd daken van haar vastgoed hiervoor ter beschikking te stellen. In Eindhoven gebeurt dit al.
Dat je de BTW mag aftrekken van de installatiekosten van panelen op je dak is volgens een uitspraak van het Europese Hof. Een Oostenrijker heeft net zo lang geprocedeerd totdat hij erkend werd als energieleverancier. En dat geldt nu in heel Europa voor particulieren die investeren in een installatie op hun dak. Democratisch! En het is een fluitje van een cent om dat te (laten) regelen.
Uit het voorgaande blijkt dat het wenselijk / noodzakelijk is de energievoorziening te decentraliseren. Wat is er mooier dan zelf te voorzien in je eigen behoefte aan elektriciteit en warmte. En het makkelijkste is zonnepanelen op je dak.
En dan de geldkwestie. Ik ben het helemaal met Joep eens. Steeds wordt geouwehoerd over de vraag: in hoeveel jaar heb je de investering terugverdiend? Afgezien van het milieuvoordeel is het financiële voordeel vanaf dag 1 een veelvoud rendement op je spaargeld vergeleken met je geld op een spaarrekening. De spaarrente is historisch laag. Voorbeeld.
Stel, je laat 10 panelen van 260 WP op je dak leggen en aansluiten met een omvormer. Een investering van pakweg € 4.000,- (kan veel goedkoper). Op de spaarbank levert dit bedrag op dit moment zo’n € 60,- rente per jaar op. De 10 panelen leveren 10 x 221 kWh = 2210 kWh stroom per jaar op, er zijn geen onderhoudskosten. Nu betaal je rond de € 0,22 per kWh aan je
stroomleverancier x 2210 kWH is € 480,- . Volgens mij is dat 8 x ! zoveel als de rente op de spaarrekening. Gegarandeerd, jaar op jaar. Als de energieprijs stijgt, wordt het alleen maar meer. Inderdaad, dit gaat alleen op als je het geld beschikbaar hebt.Maar als je dit geld niet hebt, kun je het ook goedkoop lenen, via de Duurzaamheidslening, via de gemeente. Dan bespaar je toch aanzienlijk op je energielast. Voor meer informatie hierover: blz. 75 en 76 van de Stadsgids en op http://www.helmond.nl. Als je vanaf dag 1 voordeel hebt, maakt het dan wat uit of de investering in 6 of 8 jaar is terugverdiend. Dacht ik niet. Zo reken je toch ook niet als je een wasmachine, vloerbedekking of fiets aanschaft.
Vanuit de energiecoöperatie Morgen Groene Energie (afdeling Helmond) (www.morgengroeneenergie.nl) werken wij eraan dat de energie die wij in Helmond nodig hebben, zo veel mogelijk in Helmond wordt opgewekt. Nu is dat een druppel op een gloeiende plaat. Maar alle kleine beetjes helpen. Als je ziet hoeveel daken we hiervoor nog kunnen benutten, dan kunnen veel particulieren, ook huurders van huurwoningen, nog profiteren van de energie die de zon ons dagelijks biedt, duurzaam, hernieuwbaar.
Verder ben ik het eens met de reacties van Berry en de andere voorstanders. Als we over dit item praten, doe het dan met feiten en verstand, niet vanuit een Telegraafachtige onderbuik. Het is simpel om nog een verhaal te maken waarin alle fabels over zonne-energie zakelijk worden doorgeprikt.
Tenslotte roep ik alle belangstellenden in zonne-energie op om naar de informatie-avond te gaan op 24 september, 20.00 uur, wijkhuis De Loop in Brouwhuis. Een leverancier waarmee MGE zeer goede ervaring heeft, is http://www.eigenenergie.net uit Geldrop. Die zal ook op die info-avond aanwezig zijn. Deze leverancier kan ook het nieuwste type panelen leveren tegen een concurrerende prijs. Het betreft dunne film panelen die ook stroom opwekken uit daglicht (als bij een rekenmachientje), en per saldo meer produceren als kristallijne panelen die alleen produceren bij zonnig weer. Wel duurder, maar meer rendement.
Advies: heb je de wens om ook stroom te gaan opwekken, laat je goed informeren en adviseren, de mogelijkheden zijn legio. Voor niets gaat de zon op!
Wim Raaijmakers
Morgen Groene Energie Helmond
Dank voor de reacties. @Berry en @Wim hebben al antwoord gegeven op de hierboven gestelde vragen.
@Berry: Voor wat betreft jouw vraag over zonnepanelen op de daken van GroenLinks-ers. Op 23 en 24 november 2013 stelden diverse GL-ers in Helmond hun huizen open om inwoners kennis te laten maken met zonnepanelen. Inderdaad Wim Raaijmakers, de bestuursleden Avelien Meinardi en Birgit Romijn en ook Ruud Verhoeven.
Paul Smeulders heeft geen eigen dak (hij bewoont een appartement) en wat mij zelf betreft verwijs ik graag naar de laatste zin in mijn column: We hebben enige tijd overwogen om te gaan verhuizen…Indien we in ons huidige huis blijven wonen, komen ook op het dak van ‘Huize Maas’ zonnepanelen. En anders wel op ons toekomstige dak.
@berry op dinsdag 26 augustus 2014 om 09:37:
en
@Wim Raaijmakers op dinsdag 26 augustus 2014 om 12:33:
Dank je wel voor jullie antwoorden. Door bla-bla-subsidieprojecten zoals bijvoorbeeld die twee windmolens op de Traverse word ik dus een ongelovige. Dat zal ook wel niet helemaal terecht zijn, maar zo voelt het wel.
Op het dak van huize maas / mulder komen volgend jaar in het voorjaar zonnecellen met eventueel een warmwaterboiler.
Willem
@ Antoinette misschien iets voor Paul en andere lezer-volger-ers die een appartement bewonen.
Google eens op “zonnestroom en herman” en zie daar de oplossing.
Ook Eneco heeft recent een pdf gemaakt met spraakmakende titel “zonnepanelen voor dummies. Is volgens mij zo te downloaden.