4reacties

De wereld is leeg zonder jou

Veertien locaties, ontelbare verhalen en vele ontmoetingen later is het zover:
met deze lange zomer is het project ‘Helmond schrijft geschiedenis’ ten einde. Nou ja, niet helemaal natuurlijk. De verhalen blijven. Een selectie verschijnt begin 2017 in een bijzonder vormgegeven publicatie. Voor het zo ver is, enkele laatste nostalgische momenten:

In het Elkerliek werd geschiedenis geschreven in de bestuurskamer. Die dag hadden de patiënten en vrijwilligers de regie. Op papier is immers alles mogelijk. Zo nam Lesley ons mee terug naar zijn jeugd in de jaren zestig. Hij lag regelmatig in het toen nog zo genoemde Sint Lambertus Ziekenhuis. Een zware tijd, maar als dertienjarige had hij wel iets om naar uit te kijken: de zondag. Dan werd zijn bed naar de kapel gereden en kwam hij langs de meisjeszaal. Dan ving hij een glimp op van de iets oudere Maria. Zwaaide hij even. Op een dag mocht hij een plaatje bij de ziekenomroep aanvragen. Hij koos De wereld is leeg zonder jou van Suzie. Voor zijn Maria.
Nu, vijftig jaar later, is Lesley presentator bij de ziekenomroep ‘Radio Elkerliek’. Als zoete herinnering aan Maria draaide hij onlangs die evergreen weer.

Bij Woonzorgcentrum Rivierenhof ging het, alsof het zo was afgesproken, over het familiebedrijf. Hier werden herinneringen vereeuwigd door de nazaten van eigenaars van: een textielwinkel, koperslagerij, melkbedrijf, gordijnenhuis, sigarenzaak en boerderij.
Een oudere dame schoof iets later aan en zei dat ze niet wist of ze wel mee kon doen. ‘Mijn geheugen is niet meer zo goed,’ legde ze uit. ‘Ik weet soms niet eens meer wat ik gisteren heb gedaan.’
‘Heeft u nog wel herinneringen aan vroeger?’ zei ik.
Ze begon te stralen. ‘O ja, dat wel. Mijn ouders kwamen in 1928 in Helmond wonen en begonnen een wasserij. Vanaf mijn veertiende hielp ik mee.’ Ze vertelde over de was die met de bakfiets bij de mensen thuis werd opgehaald, over de handwassen en het strijken. ‘Een zaak was eigenlijk niets voor mijn vader,’ zei ze bijna verontschuldigend. ‘Hij was meer een kunstenaar, musicus en dichter.’ Moeiteloos citeerde ze zijn gedicht ‘Aon Helmond’, dat begint met:

Stillekesaon hè’k oe lief gekrege,
stadje, waor ik al twintig jaor woon;
in den begiene, wa vielde me tege,
naa vuul ik m’n eigen al as oewen zoon.

Ze kreeg spontaan applaus.
‘Als uw vader zo druk was met de kunsten, is het dan wel iets met de wasserij geworden?’ vroeg ik.
‘Ja, maar vooral dankzij moeder,’ zei ze. ‘We begonnen met één bakfiets en nu rijden er minstens 20 grote bestelwagens voor Lavans.’
Iedereen aan de tafel knikte. Dat Helmondse familiebedrijf kenden ze wel.
‘We hebben tegenwoordig natuurlijk ook het Lavans Stadion,’ merkte iemand op.
Maar dat wist ze niet meer. De beginjaren, vooral daarover kon ze vertellen. In trefzeker handschrift deed ze dat even later ook op papier. Daarbij het gedicht van haar vader Leo Heerkens. Alle vijf de strofen.

Bij de LEVgroep schreef ik met senioren in het kader van de Week tegen de Eenzaamheid. Het gaf me een goed gevoel iets voor eenzame stadgenoten te kunnen betekenen. Anders dan verwacht bleken de deelnemers, sommigen al in de tachtig, juist een druk sociaal leven te hebben: ze zetten zich nog altijd actief in voor anderen. Bij dit vrijwilligerswerk waren ze soms eenzame ouderen tegengekomen:
Zo leefde er zo’n 16 jaar geleden een meer dan 90-jarige vrouw alleen in een flat aan de Vinkelaan. Verschillende trappen en geen lift. Hierdoor kwam ze nauwelijks nog de deur uit. Maar op een dag moest ze wel. Ze belde een taxi. Toen de chauffeur beneden stond, waren er nog altijd die trappen. Het probleem werd opgelost en de vrouw weer een jong meisje toen ze op de rug van de chauffeur naar beneden werd gedragen.
Nadat ook deze workshop was afgelopen, ging ik wat weemoedig naar huis en zag de deelnemers nog napraten. Ik kon wel bedenken wat er over mij werd gezegd:
‘Toch fijn dat we zijn gekomen, hè?’
‘Ja, je zag haar helemaal opbloeien. Schrijven schijnt dan ook een eenzaam beroep te zijn.’

Stadsschrijver Tania Heimans