Eenmaal achter zijn tikmachine moet Nol tot bezinning zijn gekomen. Als neerlandicus was hij ingevoerd in de duistere codes van de literatuur en ongetwijfeld prijkten de werken van Louis Couperus en Anton van Duinkerken in zijn boekenkast. Voorbestemd om in hun voetsporen te treden, deed hij dat niet; hij koos juist voor lectuur, waaraan liefhebbers van schone letteren de pest hebben. Wat heeft hem hiertoe bewogen? Wist hij dat katholieke auteurs in Nederland tot een randbestaan gedoemd zijn? Of voelde hij zich niet prettig tussen alle boze arbeiderskinderen die destijds de literaire hemel bestormden?
Opgeleid in het heilige geloof dat het ABN de enige norm behelsde ging hij zelfs in het dialect schrijven, – ook fonetisch, wat hem extra moeite moet hebben gekost, want daarin wordt geen onderricht gegeven. Zijn enige toegift aan het ABN was dat hij een zogeheten Algemeen Beschaafd Brabants ontwikkelde, een Brabants zonder gevloek en getier.
Als setting voor zijn verhalen bedacht hij het fictieve dorp Gineind, overeenkomstig een straat in Stiphout met die wonderlijke naam. Alsof Gineind inderdaad nooit ten einde mocht komen leefden daar nog de contente mens en zijn pronte vrouw van Antoon Coolen: goedmoedig, gelaten, devoot en trots op een introverte manier. Dit was een dubbele bezwering. Nol zelf stond, zo klein als hij was, bekend als een driftkop. En Helmond werd in die jaren van economische teruggang en stedelijk verval geteisterd door gekanker.
De contente mens begon in 1977 als rubriek op Radio Brabant. Nostalgie was toen bepaald niet in de mode, want mensen hoopten juist zo spoedig mogelijk van de geschiedenis afscheid te kunnen nemen. Maar Nol appelleerde aan een onhistorisch Brabant en dat sloeg aan. Thuis en op het werk, iedereen sprak over hem.
Vijf jaar zou zijn rubriek duren. Nol publiceerde evenzoveel verhalenbundels, die stuk voor stuk bestsellers werden, ondanks het feit dat zelfs zijn Algemeen Beschaaf Brabants soms meer met spellen dan met lezen te maken had.
Nog jaren zou Nol met zijn verhalen door de provincie trekken, samen met de zanger Ad de Laat. Hij kondigde in zekere zin het nieuwe Brabant-gevoel aan dat tegen het eind van het millennium opbloeide, en geheel in stijl werd hem als eerste het predikaat ‘Knoergoeie Brabander’ uitgereikt. De kwestie is intussen: heeft de contente mens hemzelf ook ingepalmd? Is hij met andere woorden tevreden gestorven?
Een van zijn bundels heet Geestig geloof en daarin doet hij zijn best de gevolgen van het tweede Vaticaans Concilie te aanvaarden. Van nature hoorde hij echter bij het Rijke Roomse leven van de generaties daarvoor. Afgesneden van zijn eigen wortels ligt hij ook begraven op het protestantse gedeelte van het kerkhof in de Molenstraat. Kort voor zijn dood had hij een protestants kleinkind verloren en uit solidariteit is Nol naast hem gaan liggen.
Kerkhoven zijn oases van rust, maar als je langs Nols graf loopt is het net alsof er iets trilt.

Jef de Jager

In de reacties hieronder staan 2 weblogupdates.