22reacties

Plannen voor taalmuseum in Helmond

De weblog werd getipt over plannen voor een taalmuseum in Helmond. Omdat onze stadsdichter Wim Daniëls daarbij betrokken is en er het meeste van weet, vroegen we hem hieronder het plan te ontvouwen.

Wim Daniëls

Nergens ter wereld is een echt taalmuseum. Je zou kunnen zeggen: dat zal dan wel z’n redenen hebben; misschien is taal heel moeilijk te verbeelden, want in een museum moet natuurlijk wel iets te zien zijn. Toch is dat niet het geval. En het is overigens ook niet helemaal waar dat er nergens een enkel taalmuseum te vinden is. In sommige musea hebben ze wel taalkamers, dus een taalmuseumpje in een omvattender museum.

Maar er zijn volop mogelijkheden voor een volwaardig taalmuseum. Dat vind ik niet alleen, maar dat vinden verschillende mensen. Op dit moment is er in Nederland een werkgroep geformeerd – waarvan ik voorzitter ben – die de mogelijkheden onderzoekt van een taalmuseum. In eerste instantie kan dat een virtueel taalmuseum worden: een website, waarop je van alles over taal laat zien. Daartoe is eerder al een poging ondernomen via www.taalmuseum.nl, maar die website is nooit volwaardig gevuld geweest. De huidige werkgroep taalmuseum heeft de domeinnaam van de vorige eigenaresse kunnen overnemen en probeert er op korte termijn een betere invulling aan te geven. Maar voor de langere termijn denken we ook aan een taalmuseum als gebouw, waar mensen naar binnen kunnen en zich over de taal kunnen (laten) verwonderen. Taal is namelijk wel degelijk heel goed in beeld te brengen, en ook in geluid. Vooralsnog denkt de werkgroep in domeinen, zoals: taal en brein (hoe werkt taal in onze hersenen of hoe wordt taal in gang gezet); taal en technologie (welke apparaten zijn dienstbaar aan de taal of via welke apparaten wordt taal functioneler; denk aan spraaktechnologie, waarbij je tegen de computer kunt praten); taal en schrift (onze letters zijn in oorsprong bijna allemaal tekeningen, wat natuurlijk prachtig getoond kan worden); taal en Nederlands (waarbij je ook de klankrijkdom en -verscheidenheid kunt laten horen die eigen is aan de Nederlandse dialecten); en wereldtalen.

Helmond zou om verschillende redenen een uitstekende plaats zijn voor het vestigen van een taalmuseum.

Helmond heeft zelf een van de meest uitgesproken dialecten van Nederland. In Helmond is de belangrijkste spellinghervormer van Nederlands gestorven (Roeland Kollewijn, wiens zoon huisarts was in Helmond); een Helmonder (Gé Raaijmakers) heeft een belangrijk proefschrift geschreven over het ontstaan van spraak, enz. Bovendien ligt Helmond vrij centraal in het Nederlandse taalgebied als je er ook Vlaanderen bij betrekt, wat je natuurlijk altijd moet doen. Verder heeft Helmond heel dringend behoefte aan een ‘attractie’ die mensen langer dan heel even in de stad houdt. Helmond heeft veel te bieden, maar er is weinig waardoor mensen echt naar Helmond komen om de stad nu eens te bezoeken vanwege de ‘attracties’ die er zijn. Een taalmuseum zou in ieder geval voor een deel in die leemte kunnen voorzien. En in Helmond zijn ook wel gebouwen te vinden die geschikt te maken zijn als taalmuseum.

Natuurlijk is de kwestie vrijwel altijd ‘geld’. Is er geld voor? Heeft men er geld voor over?

Dat is een lastige vraag in een tijd waarin in ieder geval gemeentes flink moeten bezuinigen. Misschien moet daarom eerder gezocht worden naar geldschietende industriële partners, zoals taaltechnologische bedrijven. Uiteraard zullen er voor een museum ook veel vrijwilligers nodig zijn, maar daarmee lijk je ook juist in Helmond weer heel goed te zitten.

Kortom, er is een plan voor een taalmuseum en misschien dat daarop ook op het weblog van Helmond eens voortgeborduurd kan worden.

Wim Daniëls

In de reacties hieronder staan updates.