Het voorval is al een tijd geleden. Ik kom Sjaak regelmatig tegen met zijn rollator en hondje. Hij moet er dan uit van zijn vrouw, want een zittend leven is voor niemand goed. Wat nu precies het euvel is geweest, weet het echtpaar nog steeds niet. Onderzoek heeft niets meer opgeleverd dan ‘leeftijd’ en daar moeten ze het dan maar mee doen. Het is afwachten op wat nog komt, of misschien wel niet.

Een soortgelijk verhaal gaat op voor alle Helmonders die aangewezen zijn op WMO – of Jeugdhulp. We weten niet wat ons te wachten staat. Sinds 2015 is de gemeente hiervoor verantwoordelijk. Omdat zorgverlening toch een kwestie is van professionals, is in 2022 de zorg uitbesteed aan een coalitie van drie zorgorganisaties te weten: Sterker sociaal werk, Bijzonder Jeugdwerk en Vincent van Gogh. Zij kwamen als beste uit de openbare aanbesteding en zouden, conform de gunningscriteria, ‘een slagvaardige uitvoeringsorganisatie’ zijn ‘met een ruime ervaring in soortgelijke opdrachten in andere gemeenten’. (RIB 109 van 14-9-2021 (pdf))

Na de gunning richtte het drietal de Stichting Sociale Teams Helmond (STH) op die de uiteindelijke opdracht kreeg de WMO – en Jeugdaanvragen van onze stad in goede banen te leiden en daar waar mogelijk zelf uit te voeren. Het gemeentebestuur betaalt de nieuwkomer hiervoor tot 2025 elk jaar een kleine 10 miljoen euro. Vanaf dat jaar moet de STH 80% van alle binnengekomen zorgaanvragen zelf behandelen/begeleiden en daar is nu al mee gestart.

We zijn anderhalf jaar verder en inmiddels heeft de Adviesraad Sociaal Domein (adviseur van de gemeente) een brandbrief (pdf) opgesteld over de opgedane ervaringen met de STH. In het kort de conclusie: ondanks de inzet van de professionele krachten zijn er grote problemen die consequenties hebben voor de zorgvraag van de Helmonders, jong of oud. De wachtlijsten zijn te lang, de vrije keuze voor een eigen zorgverlener is sterk ingeperkt en er zijn geen cijfers over de verleende dienstverlening bekend.

In een interview in het Eindhovens Dagblad van 22 juni erkent STH-directeur Tanja Banken de problemen: “Als mensen eenmaal hulp van ons krijgen, zijn ze vaak tevreden. Maar die wachttijden zijn vreselijk. De opdracht die wij twee jaar terug kregen moet worden opengebroken. De doelen die daarin werden gesteld zijn niet meer haalbaar.”
De verantwoordelijke wethouders Harrie van Dijk (WMO) en Cathalijne Dortmans (Jeugd) zijn wat minder duidelijk in hun standpunten. “Het is een groeiproces” (Van Dijk). Wethouder Dortmans ziet de doorstroming naar gespecialiseerde jeugdhulp bij één Jeugdinstantie stagneren maar ook daar “zou het de goede kant opgaan”.

Naar mijn idee wordt het steeds duidelijker dat het geloof in de Stichting STH tot een uitgestelde teleurstelling gaat leiden. De organisatie is formeel geen zorgverlener en staat in de Kamer van Koophandel omschreven als een ideële organisatie die tot doel heeft “Het bevorderen van het oplossend vermogen van (kwetsbare) inwoners in hun directe leefomgeving, opdat meer inwoners kunnen meedoen, rondkomen en vooruitkomen”. In het financieel jaarverslag is te lezen dat de stichting over 2022 een exploitatieresultaat van ruim 500 duizend euro heeft geboekt.

Ik lees daar ook in dat de stichting is toegetreden tot de koepelorganisatie LENTL die “organisaties in het sociaal domein faciliteert met onder meer strategievorming, marktontwikkeling, vakmanschapontwikkeling, innovatie, bedrijfsvoering en bestuur.” De koepel noemt zich “Een strategisch partner op het gebied van sociaal werk voor opdrachtgevers”.

Het is op dit moment nog te vroeg om definitieve conclusies te trekken of de Helmonders wel baat hebben bij de 10 miljoen euro die ons stadsbestuur uitgeeft aan een product (zorg) dat niet, of in elk geval in onvoldoende mate wordt geleverd. Het is aan de gemeenteraad nu kritisch naar de situatie te kijken en een stevige discussie te voeren hoe hij dit gaat oplossen. Gebeurt dit niet, dan zijn de zorgzoekende Helmonders toch een keer ‘de sjaak’.

Hanneke Hegeman