De weblog van Helmond

Bij velen in Helmond verscheen een glimlach op het gezicht, wanneer ik vertelde dat ik in de serie HELMONDSE HELDINNEN een hoofdstuk aan Toos den Bok wilde wijden.

Van Toos van Bokhoven, later huwde zij bakker Van Stiphout, is bekend dat zij zelfs tijdens een uitvaart probeerde de mensen aan het lachen te krijgen. Toos den Bok was de eerste keienkletsster in Helmond en in de jaren zestig en zeventig door haar optredens tijdens de kletsavonden in de Helmondse Carnaval enorm populair. Nu zijn via internet passages uit haar dolkomische verhalen nog te beluisteren.
Maar voordat zij faam verwierf met haar “Büttenreden”, of tonpraote zoals dat in Helmond genoemd wordt, was zij in onze stad al “wereldberoemd” met haar dansschool.

Catharina Hendrika Antonia van Bokhoven werd geboren in Helmond op 22 oktober 1911 Haar ouders waren Johanna Maria de Wit en Leonard van Bokhoven. Haar moeder was van beroep modiste en haar vader schoenmaker. Zij hadden enige tijd een schoenenzaak (schoenmagazijn Hercules) in de Veestraat. Ook hebben zij een poos in Mierlo gewoond.
Tegenslag bleef het gezin niet bespaard. Zij verloren enkele kinderen onder wie een dochtertje van 2 weken oud en ook een wat ouder meisje.
Als tiener was Toos van Bokhoven in de jaren 30 actief bij de plaatselijke gymvereniging “Utile Dulce”. Zij deed daar aan turnen, ritmische gymnastiek en ook aan hardlopen. Zij won in die tijd ook diverse prijzen. Op sportief gebied deed zij het op latere leeftijd iets rustiger aan. Zo was zij rond 1946 lid van kegelclub De Natte Spons. Lees verder »

Menig leerlinge die in de eerste helft van de 20ste eeuw op de Mariaschool zat, noemt nu nog To Hölscher als iemand die in deze reeks besproken moet worden. Hölscher was in Helmond tussen 1916 en 1953 eerst onderwijzeres aan de Mariaschool en later (vanaf 1931) lerares aardrijkskunde, Engels en Nederlands aan de Nazareth U.L.O. Maar genoemd wordt zij omdat zij een veelgelezen en bekende Helmondse schrijfster is, die in heel Nederland bekend was. Vooral haar kinderboeken worden nog met vreugde herinnerd, zoals de serie De Zandmannetjes.

To Hölscher werd als Catharina Margaretha Clasina Hölscher geboren in Helmond op 16 januari 1898. Zij was de jongste en had twee oudere zusjes. Haar vader Pieter Christiaan Hölscher was protestant en haar moeder Maria Peskens katholiek. Zij woonden langs de Weg op den Heuvel.
Als To anderhalf jaar is overlijdt haar moeder. Na korte tijd hertrouwt haar vader met een protestantse vrouw; Geertje Davidse.
In 1903 verhuisde het gezin naar Dordrecht. Later vertelde To Hölscher dat deze jaren de mooiste van haar leven waren. Die tijd duurde tot 1907 toen haar vader overleed en haar stiefmoeder werd opgenomen. De zusjes Hölscher werden in een protestants weeshuis in Nijmegen geplaatst waar het streng en armoedig was. Het jaar daarop werden de meisjes geplaatst in een weeshuis geleid door de Zusters Van Liefde, het St. Aloysiusgesticht op de Markt in Helmond, omdat moeders familie, tantes en vooral de grootmoeder aanspraak maakten op een katholieke opvoeding voor de meisjes. Hölscher heeft deze ervaring beschreven als een gevoel van thuiskomen in het boek met haar bekeringsgeschiedenis getiteld: Eindelijk thuis.

Lees verder »

Rond Carnaval dacht ik: De volgende heldin die ik ga beschrijven is Toos den Bok. Wie lag er nou meer voor de hand tijdens die dagen?!

Maar toen kreeg ik bericht uit Australië dat mijn tante Narrie, ons moeder haar twee jaar jongere zuster naar het ziekenhuis moest omdat er een tumor in haar linker hersenhelft geconstateerd was. Die tumor maakte het haar steeds lastiger om te lopen.

Sinds ons moeder ruim 4 jaar geleden overleden is, is het (telefonisch) contact met mijn tante Narrie nog intensiever geworden dan het eerder al was. U zult vast begrijpen dat het bericht omtrent haar ziekte mij aangreep. Het vrolijke schrijven aan Toos den Bok stond even niet voorop. Ik bezocht nog wel onze onvolprezen stadshistoricus Giel van Hooff. Hij heeft mij ook ruimschoots vanuit zijn archief van informatie voorzien. Tot 14 maart heb ik toch nog  flink wat kunnen doorlezen. Op 15 maart in de middag kreeg ik het bericht dat mijn tante in Australië rond half 1 's nachts plaatselijke tijd (daar dus op 16 maart) overleden was.

Daarop heb ik vanuit mijn hart besloten dat (hoewel familie) ik toch graag over mijn tante Narrie wilde schrijven, die met slechts 4 klassen lagere school een geslaagd leven in Australië wist op te bouwen. Misschien voor u geen heldin, maar voor mij zeker wel.

In de januari en februari 2005 was ik bij mijn tante Narrie die woonde in Warrnambool (Vic.) een plaats in de buurt van Melbourne. (Ruim 3 uur met de trein.) Nog voordat ik geboren was, emigreerde zij al in 1952, in haar 26ste levensjaar samen met haar echtgenoot Gies Verheijen uit Milheeze.

Lees verder »

Wat valt u op bij de volgende woorden:
Kleuterleidster, verpleegster, directrice, schrijfster, wethoudster, chauffeuse, vroedvrouw, advocate, onderwijzeres, moeder, biologe, lerares, herbergierster, heldin…?
Ziet u het?! In een oogopslag kunt u dóór deze woorden zien dat het hier gaat om een vrouw die de functie uitoefent of zo u wilt; dat het vrouwen zijn die dit werk doen.
Nu werd er in de afgelopen jaren vaak bezwaar gemaakt tegen een kledingstuk dat vrouwen verhult, een sluier een nikaab of een boerka. Vrouwen werden daardoor onzichtbaar. Wat mij echter is opgevallen, is dat in onze taal zoiets de laatste decennia meer en meerook gebeurd! Vrouwen worden door de taal onzichtbaar gemaakt. Of, vrouwen lijken het noemen niet waard! Enkel de woorden voor mannen worden gebruikt en daar moeten vrouwen zich dan maar onder schikken. Ik vind het van belang voor vrouwen, voor het zelfrespect van vrouwen, dat ook de taal vrouwen zichtbaar maakt en niet versluierd. Immers woorden roepen in een oogopslag beelden op.
Er zijn ook mensen die vinden vrouwen minder (belangrijk) dan mannen. Daarvan afgeleid is de gedachte dat een functiebenaming specifiek voor een vrouw minderwaardig zou zijn. Er zijn vrouwen die zich minder vinden als directrice dan als directeur. (In Utrecht zit zelfs een vrouw die noemt haarzelf daarom ombudsman. Ik zou in dat geval zeggen: doe dan maar iets aan dat je minder voelen en gebruik niet de taal om dat af te wenden, dus de verkeerde woorden om dat te verdoezelen!
De afgelopen tijd werd er aandacht besteed aan Helmondse helden. Ik heb daar op gereageerd en gevraagd: Lees verder »