22reacties

Maráczi: Pers versus privacy

Deze week was het weer mijn beurt om een column te schrijven. Zoals gewoonlijk nog net voor de deadline en met nog geen idee waarover. Op zoek in mijn gedachten werd ik alsmaar wreed verstoord door de actuele berichtgeving over Burgemeester Blanksma en haar buren. Mede opgeroepen door een telefoontje van een journalist met de vraag wat wij als SP daar nou van vinden. Na een korte reactie gegeven te hebben en opgehangen had bleef bij mij deze vraag in mijn hoofd malen. Alleen niet op de manier zoals de journalist voor ogen had. Die wilde met de vraag een inhoudelijke reactie op deze kwestie. Maar bij mij roept de vraag “wat vind ik daar nou van” iets heel anders op. Namelijk hoe weegt de pers iemands recht op privacy?

Ik vind het een ingewikkeld vraagstuk. Aan de ene kant is er uiteraard persvrijheid ofwel de vrijheid van drukpers, het grondrecht om gevoelens en gedachten openbaar te maken. Het is een van de voornaamste voorwaarden om de journalistiek goed te doen functioneren. Persvrijheid is gebaseerd op het grondrecht ‘vrijheid van meningsuiting’. Als zodanig is die vrijheid prominent vastgelegd in onder meer de Nederlandse Grondwet en de Universele verklaring van de Rechten van de Mens.
Een groot goed en in tegenstelling tot andere delen van de wereld in Nederland een vanzelfsprekendheid. Maar aan de andere kant hebben we nog een heel groot goed vastgelegd in onze grondwet namelijk het recht op privacy. Hoe verhoudt zich dat tot elkaar?

Om die vraag beantwoord te krijgen ben ik eens gaan googelen en stuitte op de site van de Raad van Journalistiek. Zoals zij zelf omschrijven hebben zij de volgende taak: “De Raad voor de Journalistiek buigt zich over de vraag of een journalist zorgvuldig zijn werk heeft gedaan en of met een publicatie – kort gezegd – grenzen van journalistieke ethiek zijn overschreden.”
Bij de beoordeling van klachten baseert de Raad zich op een leidraad. Als ik via deze leidraad het antwoord op mijn vraag probeer te krijgen t.a.v. de berichtgeving kom ik op het volgende uit:

“In een publicatie mag de privacy van personen niet verder worden aangetast dan in het kader van de berichtgeving redelijkerwijs noodzakelijk is. Een inbreuk op de privacy is onzorgvuldig wanneer deze niet in redelijke verhouding staat tot het maatschappelijk belang van de publicatie.”
Wat is het maatschappelijk belang van deze publicatie volgens de journalist?

“Beschuldigingen worden alleen gepubliceerd wanneer onderzocht is of hiervoor een deugdelijke grondslag bestaat, zeker wanneer die beschuldigingen werden geuit door personen die in conflict verkeren met de beschuldigde of die anderszins belanghebbende zijn.”
Zijn de uitingen in het desbetreffende artikel niet van personen die in conflict met de beschuldigde verkeren?

“Publieke figuren moeten zich een zekere mate van blootstelling aan ongewilde publiciteit laten welgevallen. In hun privésfeer hebben ook zij recht op bescherming van hun privacy, tenzij gedrag in hun privéleven aantoonbaar van invloed is op hun publiek functioneren.”
Is er in deze kwestie sprake van gedrag in het privéleven dat aantoonbaar van invloed is op publiek functioneren?

En dan is er nog het blokje Verantwoording/Achteraf waarin ik het volgende vind:

“Niet verwacht mag worden dat alle reacties vooraf worden gemodereerd en eventueel verwijderd. Wel kan de redactie besluiten geplaatste reacties te verwijderen. Bevat een reactie een ernstige beschuldiging of een smadelijke uitlating ten aanzien van personen, dan dient de redactie op verzoek van de betrokkene(n) te onderzoeken of voor de beschuldiging of de aantijging een feitelijke grond bestaat, en indien dit niet het geval is, de reactie te verwijderen.”
Heeft het ED nog meegekeken naar de reacties? Wat vinden zij eigenlijk beschuldigingen en smadelijke uitlatingen?

En dat brengt me tot het laatste uit de leidraad wat mijn aandacht trok
“Journalisten zijn vrij in de selectie van wat ze publiceren. Ze wegen het belang dat met een publicatie is gediend af tegen de belangen die eventueel door de publicatie worden geschaad.”
Hoe is dit belang door de journalist gewogen?

Zoals de journalist veel vragen heeft aan de burgemeester heb ik ze zoals u ziet aan de journalist.
Ik ben er nu in ieder geval nog niet uit en blijf het lastig vinden, de pers versus privacy. Mijn hoop is gevestigd op wat antwoorden van de journalist. En als hij op de hoogte is van de beginselen van de Raad van Journalistiek zal hij die graag geven: “Goede journalistiek is waarheidsgetrouw en nauwgezet, onpartijdig en fair, controleerbaar en integer. Zij laat zich toetsen en gaat op open wijze om met opmerkingen, reacties en klachten.”

Lonneke Maráczi
Fractievoorzitter SP

In de reacties hieronder staat een update van de weblog.