Update
De brandweer heeft de brand inmiddels opgeschaald naar Grip2 en code compagniebrand. Aan alle kanten van dit chemische bedrijf slaan de vlammen uit het gebouw. Of er gevaarlijke stoffen vrijkomen is nog niet bekend, de brandweer heeft meetploegen opgeroepen om dat te onderzoeken.
Hier onder enkele foto’s via tweets:

Update:
De gemeente liet enkele minuten geleden weten dat er bij de brand geen slachtoffers zijn gevallen. In het pand staan tanks met 200.000 liter oliehoudende stoffen, maar volgens de woordvoerder van de Veiligheidsregio Brabant Zuidoost levert dat geen gevaar op voor de omgeving.
De gemeente benadrukt niet te gaan kijken naar de brand zodat de wegen vrij blijven voor de hulpdiensten. Zij merken dat er veel mensen zijn die gaan kijken bij de brand. Verder waarschuwen zij een ieder weg te blijven uit de rook en de ramen en deuren gesloten te houden als je merkt dat de rook jouw kant opkomt.
Teven laat de gemeente weten dat de brandweer inmiddels metingen verricht naar de eventuele aanwezigheid van schadelijke stoffen.
Rond middernacht is locoburgemeester Erik de Vries aangekomen om zich te laten informeren over de precieze omvang van de brand en de gevolgen.

Hieronder nog 2 filmpjes van de brand en een tweet.

Regelmatig flikken knallen. Vuur laait op vanuit een andere hoek #ob pic.twitter.com/iL5NkGoN5S

— Rob van Kaathoven (@Ropj) 1 augustus 2015

Pand aan achterkant in vlammen #ob pic.twitter.com/sIgbScpbVO

— Rob van Kaathoven (@Ropj) 1 augustus 2015

Vico’s tweet met grotere foto’s.

Update
Bij de brand zijn flinke knallen gehoord. Die zijn niet veroorzaakt door tanks, maar waarschijnlijk door verbranding van het dak van het pand, zo laat de gemeente weten. Zoals eerder gemeld, er is geen explosiegevaar.
De brandweer laat de panden aan de Achterdijk 11 en 13 gecontroleerd uitbranden en zet zich maximaal in om uitbreiding van de brand naar andere panden te voorkomen.
De brand laait inmiddels weer flink op en is bijna vanuit heel Helmond duidelijk zichtbaar.

Brand lijkt wel rustiger te worden, toch nog vlammen die oplaaien. En flink #ob pic.twitter.com/vqszIA8ly7

— Rob van Kaathoven (@Ropj) 1 augustus 2015

Update:
De gemeente laat weten dat het sein brandmeester nog niet is gegeven, dat kan nog enkele uren duren.
Het pand van ADDAPT Chemicals moet als verloren worden beschouwd. De brandweer heeft uitbreiding van de brand richting de Zuiddijk weten te voorkomen. Er zijn nog af en toe steekvlammen zichtbaar. Dit komt door containers met olie die vlam vatten. Dit levert geen gevaar op voor de omgeving.
Er zouden al zeker 120 brandweerlieden zijn ingezet om het vuur te blussen.

Iets na 5.00 uur is het sein brandmeester gegeven.

Update:
De brand heeft het pand verwoest, en de constructie van het naastgelegen pand is door de hitte krom getrokken en wordt gestut. Locoburgemeester Erik de Vries: “De hulpdiensten en de andere betrokkenen verdienen een groot compliment voor hun inzet tijdens deze nacht. Politie, GHOR, brandweer, veiligheidsregio en gemeente hebben de klus geklaard door een uitstekende en nauwe samenwerking.”
Het werk is echter nog niet gereed: de Lage Dijk wordt gereinigd en blijft afgezet totdat de weg schoon is; Stichting Stadswacht zorgt voor de beveiliging van deze weg. Het riool wordt geïnspecteerd en indien noodzakelijk gereinigd. De brandweer blijft voorlopig nablussen. Medewerkers van andere panden op het bedrijventerrein kunnen vandaag hun bedrijf gewoon bereiken. De omliggende ondernemers worden door de gemeente nader geïnformeerd. De Vries: “We richten onze aandacht nu op deze werkzaamheden. Daarna is er ruimte voor terugkijken en evalueren.”

d’n Helmonder maakte onderstaande foto van de ravage na de brand. Achteraan in het midden het pand van het gedupeerde rallyteam Amigo.

Update inzake herstel wegdek Achterdijk
Op het gedeelte van de Achterdijk, tussen de beide kruispunten met de Zuiddijk, is een olieachtige stof (waarschijnlijk biodiesel) achtergebleven op het wegdek. Dit gedeelte is daarom afgesloten vanwege gevaar voor het verkeer. Er is zout gestrooid en hierdoor is het mogelijk om sporadisch bestemmingsverkeer toe te laten, voor de bevoorrading van de aanliggende bedrijven. De afzetting wordt voorlopig nog bewaakt door verkeersregelaars. Zij laten het bestemmingsverkeer toe.
Vanmiddag om 17.00 uur gaan de verkeersregelaars weg. Het weggedeelte blijft dan afgezet met dranghekken en met een bord erbij dat waarschuwt voor een glad wegdek en dat alleen bestemmingsverkeer er (stapvoets) mag rijden. Doorgaand verkeer wordt met borden omgeleid.
Morgenochtend om 6.00 uur begint een freesmachine met het eraf frezen van de bovenste laag (circa 1 cm) van het asfalt, met daarop de olieachtige stof. Als die laag eraf is, kan het verkeer weer rijden, over de onderliggende asfaltlaag. Die laag is dan nog sterk genoeg, ook voor vrachtverkeer. Er geldt dan wel een aangepaste maximumsnelheid van 30km/u en automobilisten worden gewaarschuwd voor slecht wegdek. De verwachting is dat het frezen in de loop van de ochtend klaar is en de weg dan weer kan worden opengesteld.
Na de bouwvakvakantie wordt de weg definitief hersteld: dan wordt de weg van een nieuwe asfaltlaag voorzien. Nu is dat niet mogelijk, omdat er in de bouwvakvakantie geen aannemer beschikbaar is die het asfaltwerk kan uitvoeren. Het asfalteren gebeurt waarschijnlijk begin september.

Advies waterschap: vermijd contact oppervlaktewater rivier de Aa
Bij deze brand bij ADDAPT Chemicals zijn chemische stoffen vrij gekomen. Het water dat daarbij is geloosd op het riool werd opgevangen en gezuiverd op de zuivering in Aarle-Rixtel. Uit voorzorg adviseert waterschap Aa en Maas om contact met het oppervlaktewater van de rivier de Aa te vermijden in het stroomgebied tot aan Veghel.
Tot nu toe was het water in grote buffers opgeslagen op de zuivering in Aarle-Rixtel. Tijdens de zuivering is er extra controle geweest op de chemische stoffen die mogelijk zijn vrijgekomen bij de brand die zijn aangegeven door de brandweer. De controle van het gezuiverde water gaf aan dat het schoon genoeg was om weer te lozen. Daarom wordt het gezuiverde water vanaf vanmiddag 16.00 uur weer geloosd op de Aa. Omdat het water ook na zuivering nog wat schuim veroorzaakt, adviseert het waterschap uit voorzorg om vee niet te laten drinken van het oppervlaktewater en recreanten om contact met het water te vermijden. Verwacht wordt dat dit ongeveer 30 uur kan duren.

De schuimlaag op rivier de Aa tussen Helmond en Veghel is inmiddels sterk verminderd. Er is geen milieuschade zo laat waterschap Aa en Maas zojuist weten in opvolging van hun bovenstaande bericht gisteren.

Advies ingetrokken om contact met het water van de Aa te vermijden
De schuimplekken die sinds de brand bij ADDAPT op de Aa en Leijgraaf gezien werden, zijn verdwenen. Ook zijn er geen nieuwe, ongewone, schuimplekken waargenomen. Het schuim verplaatste zich stroomafwaarts richting ’s-Hertogenbosch waar het via de StadsAa en de Dieze naar de Maas is gestroomd. De waarschuwing om contact met het water te vermijden is ingetrokken.
In het afvalwater dat na de brand op de zuivering in Aarle-Rixtel binnen kwam zaten tientallen stoffen in onbekende concentraties. Het waterschap heeft monsters genomen van het vervuilde water en er is onderzoek gedaan om de stof die de schuimvorming veroorzaakt te achterhalen. Dat bleek lastig omdat niet duidelijk was naar welke stoffen precies gezocht moest worden. De watermonsters zijn daarom getest op een groot aantal stoffen. Onder andere olieachtige verbindingen en andere chemische stoffen. Echter, deze tests hebben niet kunnen herleiden welke stof de schuimvorming veroorzaakte.
Ook het onderzoek naar de dode vissen heeft geen relatie met de gemeten stoffen opgeleverd. Het sterke vermoeden is dat de vissen gestorven zijn door zuurstofgebrek.

Uitvoerige evaluatie van deze zeer grote brand
Na de uitslaande brand in augustus bij het bedrijf ADDAPT Chemicals BV (“A Dutch producer of environmentally friendly additives”), was het na die zomermaand behalve dit een tijdje stil over deze brand. In die tijd werkte de gemeente aan een uitvoerige evaluatie en informeerde (pdf) B&W recent de gemeenteraad. Bij de bestrijding van die brand waren onder meer de gemeente en het Waterschap Aa en Maas betrokken.
Volgens B&W verliep de aanpak en afhandeling van de brand naar behoren, mede door de snelle opkomst (ondanks de vakantieperiode) en het adequaat handelen van vele ambtenaren. Maar er zijn ook zaken minder goed gegaan. Uit gesprekken met waterschap kwamen 3 evaluatiepunten aan bod ter lering voor de (nabije) toekomst.
Hierboven lees en zie je meer over wat B&W hieronder schrijft.

Evaluatiepunt 1
Gedurende het incident is er (vanuit de verantwoordelijkheid van de gemeente) voor gekozen om de pomp naar de rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI) stop te zetten. Hoewel hiermee is voorkomen dat verontreinigd bluswater naar de RWZI gaat, leidde deze handeling tot het risico dat verontreinigd bluswater in het oppervlaktewater terecht zou komen.
.
Als gemeente stellen wij ons op het standpunt dat betreffende handeling vanuit een professionele houding, en bovendien op basis van werkafspraken uit een eerder overleg tussen rioolbeheerders en medewerkers van het waterschap Aa en Maas (naar aanleiding van de brand bij Xycarb in juni 2015) is uitgevoerd. Hiervoor spreken wij dan ook onze waardering uit richting betreffende medewerker. Wel zijn wij van mening dat een betere afstemming en communicatie tussen gemeente en waterschap in deze casus wenselijk was geweest en dat hierin door beide overheidsorganen blijvend moet worden geïnvesteerd.
.
Evaluatiepunt 2
Tijdens de bestrijding van de brand is het voor alle betrokken partijen onvoldoende duidelijk geweest welke stoffen bij het bedrijf Addapt Chemicals beschikbaar en opgeslagen zijn geweest. Dit maakte het vervolgens lastig in te schatten welke stoffen konden weglopen met het bluswater, ook voor het waterschap, dat uiteindelijk op basis van een door het bedrijf aangeleverde en handgeschreven brief heeft moeten handelen. Hierdoor is het (te) lang onduidelijk gebleven of en zo ja door welke stoffen het bluswater eventueel verontreinigd is. Uiteindelijk is in overleg tussen waterschap en gemeente besloten het water sterk verdund
door te laten stromen naar de RWZI in Aarle-Rixtel (zie evaluatiepunt 3). Gezien de op dat moment beschikbare informatie, was dit een billijk en goed te begrijpen besluit.
.
Vanuit de vergunning dient een bedrijf als Addapt Chemicals te beschikken over een stoffenlijst. De vergunning zelf geeft slechts een indicatie van de aanwezige stoffen via een ADR-classificatie waarmee níét de exacte stoffen worden beschreven. Ter beeldvorming: het verschil tussen lampenolie en diesel wordt door deze classificatie niet gemaakt. Principieel zijn wij als gemeente van mening dat wij deze gegevens wel zouden moeten kunnen ontsluiten. Enerzijds zal de verbetering van de informatievoorziening een belangrijk aandachtspunt zijn bij het verder professionaliseren van de gemeentelijke crisisorganisatie. Anderzijds zal dit aspect ook, vanuit regionaal perspectief, met de Veiligheidsregio Brabant Zuidoost worden besproken.
.
Evaluatiepunt 3
Zoals hiervoor beschreven raakten bluswater en rioolwater tijdens de bestrijding met elkaar vermengd. Nadat het bluswater werd geloosd op de Aa ontstond vissterfte en schaalde het waterschap op. Nog steeds kon de exacte samenstelling van het bluswater niet worden achterhaald en bovendien was op dat moment niet meer te achterhalen wie primair de ‘veroorzakende partij’ was. Dit leidde tot complexiteit in het aansprakelijkheidsdossier. Op basis van deze complexiteit heeft de gemeente er destijds niet voor gekozen om met bestuursdwang handhavend op te treden richting het bedrijf, ook niet nadat het waterschap middels een conceptbrief (die nooit officieel is verzonden) het verzoek deed bestuursrechtelijk op te treden. Nadat in een later stadium – per ongeluk – ook het resterende water werd geloosd op de Aa, is het vanuit het waterschap niet meer tot een formeel verzoek tot handhaving gekomen. (Na deze waterlozing heeft het waterschap de kwaliteit van het water gecontroleerd. Hierbij is geen verontreiniging aangetroffen.)
.
Als gemeente hebben wij gedurende het hierboven beschreven traject juridisch advies ingewonnen. Hoewel dit wellicht vertragend heeft gewerkt, hebben wij de afweging gemaakt zorgvuldig handelen boven snelheid te plaatsen. Samenvattend luidt het juridisch advies dat de gemeente in beginsel optreedt tegen met de wet strijdige indirecte lozingen, maar dat het eveneens raadzaam is om als gemeente en waterschap de handen ineen te slaan en gezamenlijk handhavend op te treden. Dit traject is door de hierboven genoemde complexiteit niet tot uitvoering gekomen. De beslissing op dat moment is ook nu nog goed te verantwoorden. Wij kijken echter liever naar de toekomst en daarom zal staand beleid rondom situaties als deze door de gemeente nader tegen het licht worden gehouden, en waar nodig op basis van deze evaluatie worden aangescherpt. Bovendien is hiervoor nadere afstemming met de Veiligheidsregio Brabant Zuidoost vereist. Het initiatief voor het nader bekijken van de afspraken en procedures zal door de gemeente Helmond worden genomen. Hierbij zal ook de nadrukkelijke betrokkenheid van het waterschap worden gevraagd.
.
Leerpunten richting toekomst
Handelen tijdens een crisis is mensenwerk. Daarbij staat centraal dat veel goed gaat, maar het op onderdelen altijd beter kan. Rond de brand bij Addapt Chemicals was dat niet anders en de leerpunten van dit incident grijpen wij graag aan om de onderlinge afstemming in de toekomst te verbeteren. Al met al hebben de gesprekken met het waterschap ons doen inzien dat een betere onderlinge afstemming en samenwerking voor vergelijkbare situaties in de toekomst noodzakelijk is. Juist door partijen in de zogeheten ‘koude fase’ beter te leren kennen is het tijdens een crisis makkelijker om op elkaar in te spelen en goed samen te werken. Zeker in de fase van nazorg (nadat een incident vanuit de Veiligheidsregio aan de gemeente wordt overgedragen) is een integrale aanpak van belang. Gestructureerde nazorg kan slechts plaatsvinden als alle betrokken partijen voldoende met elkaar in contact staan.
.
Naast dit aandachtspunt van samenwerking hebben wij ook als gemeente werk te verzetten. Momenteel zijn wij druk doende de lokale processen binnen de crisisbeheersing verder te professionaliseren, waarbij onderwerpen als informatievoorziening, voldoende scholing en integrale nazorg centraal staan. In de loop van 2016 zult u als raad op de hoogte worden gesteld van de concrete stappen binnen dit traject.